Koenzim q10 nedir, ne işe yarar?
Son zamanlarda antioksidanlar öylesine ilgi odağımız olmuş durumda ki, antioksidan içeren besinler, antioksidan moleküller… Bunların en popülerinden biri de Koenzim Q10’dur. Koenzim Q10, vücudumuzun enerji üretimi için endojen olarak sentezleyebildiği aynı zamandan da eksojen olarak da alabildiğimiz, yağda çözünebilen vitamin benzeri, antioksidan bir moleküldür. Diyetle alınan koenzim Q10’un zengin kaynakları dana eti, tavuk ve balıktır. Ticari koenzim Q10 ise üç farklı yolla (hayvan dokularından ekstraksiyon, mikroorganizma fermantasyonu ve kimyasal sentez ile) üretilmektedir. Suda zayıf çözünürlüğü ve büyük moleküler kütlesi nedeniyle koenzim Q10’un biyoyararlılığı düşüktür.
Ubiquinone-10’un, mitokondride solunum zincirinin elektron taşıyıcısı olarak görev yaptığı bilinmektedir. Ubikinon-10'un indirgenmiş formu olan ve koenzim Q10'un en yüksek emilebilir, biyoaktif formu olan ubikinol-10'un, lipozomal membranlar içinde kimyasal olarak üretilen serbest radikalleri verimli bir şekilde temizlediği gösterilmiştir. Aslında bir nevi vücudumuzun temizlik ajanı da denilebilir bu moleküle. Lipit, protein ve DNA peroksidasyonunu önlemek, nitrik oksit salınımını sitümüle ederek endotel disfonksiyonu engellemek, mitokondride solunum zincirinde görev almak, LDL gibi lipoproteinleri oksidasyondan koruyarak antiaterosklerotik etki göstermek, anti-inflamatuar etki göstermek bu molekülün görevleri arasındadır. Kısaca hücrelerimizi korumakta ve zarar görmesini önlemektedir.
Özellikle yazın güneşin zararlı ışınlarına maruz kalırız ve bu UV ışınlar hücrelerimizde bozulma ve hasara neden olabilmektedir. Yapılan bir araştırmaya göre koenzim Q10’un güneşe maruz kalmanın neden olduğu iltihaplanma ve erken yaşlanmaya karşı gelişmiş koruma sağlayabileceğini göstermektedir. Yapılan başka bir araştırmaya göre ise, koenzim Q10’un günlük aşırı fiziksel aktiviteye karşı iskelet kaslarını koruduğu ve rekabet gücünü arttırdığı tespit edilmiştir.
Koenzim Q10 vb. takviyeleri bilinçsiz kullanmamalı ve bir uzman önerisinde kullanmaya özen göstermeliyiz.
KAYNAKLAR
1. B Frei, B N Ames et al. Ubiquinol-10 is an effective lipid-soluble antioxidant at physiological concentrations. Pnas. 1990.
2. Serhat Özbek ve ark. Yanık yarası iyileşmesinde koenzim q 10'un etkisi. Uludağ üniversitesi/Tıp fakültesi/Plastik rekonstrüktif ve estetik cerrahi anabilim dalı. 2013.
3. Zhao et al. Coenzyme q10 enhances dermal elastin expression, inhibits il‐1α production and melanin synthesis in vitro. Cosmetic Science. 17 February 2012.
4. Bryan Fuller, Amber Howerton, Dale Kern et al. Anti-inflammatory effects of coq10 and colorless carotenoids. J Cosmet Dermatol. 2006.
5. Pınar Ercan, Sedef Nehir el. Koenzim q10’un beslenme ve sağlık açısından önemi ve biyoyararlılığı. Tübav Bilim Dergisi.2010; 192-200.