Etiket - aşırı kilo

Polikistik Over Sendromu Ve Beslenme

Polikistik over sendromu (PKOS) , üreme çağındaki kadınların % 6 ila % 20'sini ve aşırı kilolu üç kadından birini etkileyen yaygın bir sağlık problemi olarak tanımlanmaktadır.

Kısırlık, gebelik komplikasyonları, insülin direnci, tip2 diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar için risk faktörleri, depresyon, anksiyete, düşük yaşam kalitesi gibi ergenlikten menopoza uzanan etkileri bulunmaktadır.

ESHRE / ASRM (Rotterdam) 2004 kriterlerine göre ;

  • Anovülasyon veya oligo-ovülasyon,
  • Klinik ve / veya biyokimyasal hiperandrojenizm
  • Ultrasonda polikistik yumurtalık morfolojisi maddelerinden en az ikisinin görülmesi PKOS tanısı koydurmaktadır.

Obezite, insülin direnci, diğer kronik hastalıklar, inflamasyon başta olmak üzere anne karnında androjen hormonlara fazla maruziyet gibi nedenlerle PKOS oluşmaktadır.

Artmış insülin ve LH seviyeleri androjen hormon (testesteron ve östrojen) seviyelerinin de artmasına neden olmaktadır. İnsülin seviyelerindeki artış bu hormonları bağlayarak taşıyan SHBG (seks hormonu bağlayıcı globulin) düzeylerinde azalmaya neden olur, bunun sonucunda vücutta artan androjen hormonlar hiperandrojenizme yol açmaktadır.

Ayrıca obeziteyle beraber artan yağ doku , tokluğu sağlayan adiponektin düzeylerinde azalmaya neden olarak insülin duyarlılığını düşürmektedir. Bu da leptin ve insülin direnci gelişerek LH-FSH salınımının bozulmasına, menstrüal siklusun aksamasına neden olmaktadır.

PKOSlu bireylerdeki androjen yüksekliği karbonhidrat ve yağa düşkünlüğe sebep olmaktadır. Ayrıca hirsutizmin neden olduğu psikolojik problemler yeme davranışlarında bozukluklara yol açmaktadır.

PKOS’lu kadınlarda android tip obezite sıkça görülmektedir. Zayıf, PKOSlu kadınlarda bile %70’e varan oranlarda abdominal yağlanma gözlenmektedir.

Beslenme tedavisi, egzersiz ve vücut ağırlığı kaybıyla PKOS tedavi edilebilmektedir. PKOS için tek bir tedavi yöntemi yoktur, tedavi bireye ve semptomlara özel olarak düzenlenmektedir. PKOS tedavisi için kesin çözüm üreten bir ilaç yoktur, farmakolojik tedaviyle androjen yüksekliği, oligoovülasyon ve insülin direnci düzeltilebilir ancak obeziteyi önlemek ya da tedavi etmek amacıyla beslenme tedavisi izlenmesi gerekmektedir.

Anovülasyonun geliştiği PKOSlu obez kadınlarda, vücut ağırlığının %2-5 arasında azalmasının, ovülasyonun başlamasında ve insülin duyarlılığının artmasında yeterli olduğu belirtilmektedir. Orta düzeydeki vücut ağırlık kaybının (%5-10) ovülasyonu ve menstrual işlevleri düzelttiği, hiperandrojenizmi, kalp damar hastalığı ve tip 2 diyabet gelişme riskini azalttığı bildirilmektedir.

PKOS tedavisinde kullanılan net bir diyet tipi ve bileşeni olmamakla beraber bu probleme sahip bireylerin diyetinde ;

  • Bitkisel protein kaynaklarının artırılması
  • Baklagillerin haftada 2-3 kez tüketilmesi
  • Sebzenin günlük 3-4 porsiyon tüketilmesi, bu sebzelerden en az birinin demir yönünden zengin bir sebze olması
  • Omega-3 açısından zengin olduğu için haftada 2 kez balık tüketilmesi
  • Kırmızı et tüketiminin azaltılarak haftada maksimum 2 kez tüketilmesi
  • Sütün ılımlı miktarda tüketilmesi, akne semptomu varsa tüketilmemesi
  • Baharatlardan yararlanılması
  • Sert kabuklu yemişlerin diyete dahil edilmesi
  • PKOS için büyük öneme sahip kırmızı meyveler, soğan, sarımsak, üzüm sirkesi, üzüm çekirdeği, keten tohumu ve yağı, çörek otu ve yağı, DIM ( di indolil metan ) içeren karnabahar, brokoli, brüksel lahanası gibi besinlerin diyete eklenmesi önerilmektedir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR :

1- Escobar-Morreale H. F. (2018). Polycystic ovary syndrome: definition, aetiology, diagnosis and treatment. Nature reviews. Endocrinology, 14(5), 270–284. https://doi.org/10.1038/nrendo.2018.24

2- Brennan, L., Teede, H., Skouteris, H., Linardon, J., Hill, B., & Moran, L. (2017). Lifestyle and Behavioral Management of Polycystic Ovary Syndrome. Journal of women's health (2002), 26(8), 836–848. https://doi.org/10.1089/jwh.2016.5792

3- Bani Mohammad, M., & Majdi Seghinsara, A. (2017). Polycystic Ovary Syndrome (PCOS), Diagnostic Criteria, and AMH. Asian Pacific journal of cancer prevention : APJCP, 18(1), 17–21. https://doi.org/10.22034/APJCP.2017.18.1.17

4- Toptaş Bıyıklı, E., & Şanlıer, N. (2013). Polikistik Over Sendromu ve Beslenme. Beslenme Ve Diyet Dergisi, 41(3), 253-257. Geliş tarihi gönderen https://beslenmevediyetdergisi.org/index.php/bdd/article/view/236

5- E.Kübra Zeydanlı, PCOS ve Beslenme Online Semineri, Şubat 2021.

Daha fazla oku...